Türkiye otomotiv sanayisinin çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2024 yılının ocak-aralık dönemine ait toplam üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı. Rapora göre toplam üretim 1 milyon 365 bin 296 adet olarak gerçekleşirken özellikle ticari araçların neredeyse her alanında yaşanan büyük düşüş dikkat çekti.
2024 yılında ticari araç grubunda üretim yüzde 11, hafif ticari araç grubu yüzde 9, ağır ticari araç grubu yüzde 25 azaldı. En yüksek düşüşün görüldüğü ağır ticari üretimindeki düşüşün Avrupa’da yaşanan büyük düşüşe paralel gittiği dikkat çekerken. Türkiye ağır ticari araç pazarındaki yüzde 10’luk düşüşün etkileri ise daha sınırlı oldu.
2024 yılında, bir önceki yıla göre ağır ticari araç pazarı yüzde 8 azalarak 47 bin 129 adet, kamyon pazarı yüzde 9 azalarak 42 bin 406 adet, otobüs pazarı yüzde 8 oranında azalarak 1 bin 804 adet düzeyinde ve midibüs pazarı yüzde 6 oranında artarak 2 bin 919 adet düzeyinde gerçekleşti.
2024 yılında geçen yıla göre toplam hafif ticari araç satışlarındaki daralma sınırlı bir seviyede -yüzde 3- azalırken yerli hafif ticari araç satışları yüzde 43 azaldı. Aynı dönemde ithal hafif ticari araç satışlarının ise yüzde 32 oranında arttığı dikkat çekti.
Ticari araç üretimi neden düştü?
Ticari araç üretiminde yaşanan düşüşle birlikte özellikle hafif ticari araçlarda yüzde 73’e çıkan ithal araç payı da dikkat çekti. Rasyonel bir bakışla geçtiğimiz 2 yılda Türk hafif ticari araç endüstrisindeki iki önemli bugün yaşanan duruma ışık tutuyor.
Bunlardan ilki FIAT Grubu’nun (FCA) PSA Grubu birleşmesiyle doğan Stellantis’in zamanla Avrupa’daki üretimini konsolide etmesinin sonucu olarak yaşandı. Türkiye’deki en büyük ticari araç üretimlerinden birini oluşturan TOFAŞ çatısı altındaki Doblo üretiminin İspanya’ya kaydırılmasıyla ilk kayıp yaşanırken sonrasında ise 2024 yılında Fiorino üretiminin bitmesi bugün OSD verilerinde görülen sonuçlara etki etti.
Yine ülkemizde Ford Otosan tarafından üretilmekte olan Ford’un en küçük ticari aracı Courier üretiminin Romanya’ya taşınması da bir diğer önemli etken oldu. Ford Otosan’ın, Ford’un Craiova’da bulunan Romanya fabrikasını satın almasıyla üretim gücünü Avrupa’ya taşıyan Avrupa’nın en büyük ticari araç üreticisi olan şirket, büyük satış hacmine ulaştığı Courier (2024 yılında 28 bin adet) modelini artık Romanya’dan getirmeye başladı. Bu gelişme hem hafif ticari araç üretimindeki düşüşün etkenlerinden biri olurken hem de markanın Türkiye’de büyük satış adetlerine ulaştığı bu modelle sektörün ithalat rakamlarına da doğrudan etkisi oldu.
Peki gelecekte ne olacak?
Hem TOFAŞ hem de Ford Otosan tarafında yaşanan bu gelişmeler, Türk otomotiv endüstrisini özellikle hafif ticari araç alanında yaşanan daralmayı anlamak için büyük öneme sahip.
Ancak her iki otomotiv üreticisi tarafında yaşanan yeni gelişmeler endüstriyi ve OSD verilerini yeniden şekillendirmesi bekleniyor. Öncelikle TOFAŞ tarafında, markanın büyük satış adetlerine ulaştığı Doblo ve Fiorino modellerinin yerine başlayan Fiat Scudo üretiminin Stellantis markalarının diğer orta segment ticarilerini de kapsayacak şekilde genişlemesi şirketin ticari araç üretim adetlerine katkıda bulunacak.
Fiat’ın yanı sıra daha fazla marka (Citroen, Opel, Peugeot) için ve daha yüksek fiyatlı orta segment ticari araç üretiminin yanı sıra TOFAŞ’ın bu ürünleri Türk pazarının taleplerine göre esnek bir şekilde zenginleştirmesi (Kısa şasi ve daha verimli daha küçük motor hacmi gibi) bu süreci de hızlandırabilir.
Ford tarafında ise Ford Otosan’ın büyük hacimlere ulaştığı Courier’in yerine Volkswagen için başlayacak olan Transporter ve Caravelle üretimi bugün OSD verilerinde gördüğümüz tabloyu önemli ölçüde değiştirecek gelişmelerden biri olarak dikkat çekiyor.
Tüm Volkswagen pazarları için başlayacak Transporter ve Caravelle’den oluşan T7 serisi üretiminin Ford Otosan’ın en katma değerli üretimlerinden biri olarak hem ihracat rakamlarına hem de üretim adetlerine olumlu yansımalarını 2025 başından itibaren görmeye başlayacağız.
