Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen çalıştay, Eptisa Mühendislik danışmanlığında 7-8 Şubat tarihleri arasında Ankara’da başlarken çalıştayın odak noktasında ATP Anlaşması yer aldı.
Çalıştayda ilk konuşmayı Ulaştırma Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Murat Korçak yaptı. Yurtiçi taşımacılıkta uygulamaları başlattıklarını söyleyen Korçak, konuşmasında şunları söyledi: “Taşımacılıkta kullanılacak sıcaklıklar ve bunları taşıyacak araçların standartlarını belirledik. Uluslararası taşımacılıkta yol aldık ve ulusal taşımacılıkta kullanılan araçları da bu kapsama almak istiyoruz. 40 bin aracı belge vermeyi amaçlıyoruz. Çalışmalarına devam ettiğimiz yol denetimlerini de başlatmayı planlıyoruz. Uluslararası alanda bir altyapı var, kurulan sistemle belgelendirme için yurtdışına aktarılan döviz kaybı son buldu. Proje kapsamında araçları sıcaklık derecesine göre sınıflandırıyoruz. Böylece ilaç taşımacılığı, aşı taşımacılığı, ilerde yaş meyve taşımacılığında sıcaklıklar belirlenecek. Hangi ürünün hangi araçla taşınabileceği konusunda sıkıntıların olmayacağı bir araç filosu oluşacak.”
Daha sonra söz alan Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Uyum Daire Başkanı Zeynep Özkan ise gıda israfına dikkat çekti. Lojistiğin de dahil olduğu süreçte gıda kaybı yüzde 14 olarak hesaplandığını açıklayan Özkan, “Türkiye’de 19.1 ton gıda israfı yapılıyor. Gıdayı çöpe atmak sadece gıdanın değil onu üretmekte kullanılan enerji gibi kaynakların da çöpe atılması demektir. Tarım ve Orman Bakanlığı olarak gıda ürünlerini sahip çıkılması için kampanyalar başlattık. Gıda israfının önlenmesi için yaptığımız çalışmayla 665 milyon TL’lik hane halkında tasarruf elde ettiğimizi gördük. Bunda gıdayı nasıl saklayacaklarını, tavsiye edilen son tüketim tarihlerine dikkat etmelerini sağlayarak başardık. Daha sonra Türkiye genelinde hallerde bir çalışma yaptık. Buradaki israfın seçme, ayıklama ve nakliyede olduğunu gördük. Nakliyede kullanılan araçlar, ambalaj ve soğutucu araç ve soğuk hava depo konularında ihtiyaçlarımız olduğunu gördük. Aynı şekilde soğutucu araçların özellikle yakıt giderlerinin fazla olması nedeniyle bu araçların kullanılmaması, hallerde soğuk hava depolarının yetersiz olması da bu kayıpta önemli bir etken.”
Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat Eylem Planı’na da dahil olduklarını belirten Özkan, bu planın 5. Maddesinin tarım 6. Maddesinin ise akıllı ulaşım olduğunu vurgulayarak çiftlikten çatala sürdürülebilirliğin şart olduğunu söyledi.
İlk oturumun bir diğer konuşmacısı olan TSE Genel Sekreter Teknik Yardımcısı İlhami Aktürk, lojistikte gelişmelerde geri kalmanın rekabette geri kalmak anlamına geldiğini söyledi. Lojistik başlığı altında soğuk zincir lojistiğinin önemli bir başlık olduğuna değinen Aktürk, “Burada kullanılacak araçların kullanılmasını belirleyen ATP’ye 2012 yılından beri taraf ülkeyiz. TSE 2017 yılından itibaren ATP uygunluk belgeleri düzenlemeye başlamış ve TİP belgeleri düzenliyoruz.” ATP TİP testlerinin 3 test merkezinde yapıldığını kaydeden Aktürk, muayenelerin ise 8 yetkili merkezde yapıldığını belirterek standartların önemine dikkat çekti.
Eptisa Mühendislik Proje Direktörü Emre Melek ise yaptığı konuşmada Avrupa Birliği’nde en iyi yasal mevzuatları araştırarak bakanlıkla paylaştıklarını ve 206 uzman denetçiyi eğittiklerini açıkladı. Melek, önümüzdeki 10 yıllık süreçte yurtiçinde Bozulabilir Gıda Taşıma Belgesi (BGTB) alacak araç yatırımının 2.7 milyar liralık maliyet getirmesini beklediklerini belirtti. Melek, yatırım maliyetine rağmen gıda kaybının önlenmesiyle kazanımın 11,7 milyar TL olacağını söyledi. Asıl amaçlarının uygulama kapasitesinin güçlendirilmesi olduğunu dikkat çeken Melek, yol denetimleri için eğitimlerini tamamladıklarını da sözlerine ekledi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Daire Başkanı Sinan Oğuz ise yaptığı konuşmada yurtiçinde bozulabilir gıda ürünlerinin taşımasında kullanılacak olan araçlarda T-FRC belgesi aranacağını ve denetimlerde bu işarete bakılacağını söyledi. Bozulabilir Gıda Taşımacılığında Kullanılan Özel Ekipmanlar Hakkındaki Yönetmelik hakkında bilgi veren Oğuz, "Bu yönetmelik ile ATP’ye uygun araçları için ATP uygunluk belgesi ve yurtiçi taşımacılıkta kullanılan 40 bin araca verilecek Bozulabilir Gıda Taşıma Belgesi (BGTB) verilmesini sağlayacağız Bu belgeler 5 yıl süreyle verilecek ve araçlar için levha verilecek ve denetçiler buna bakacaklar."
Soğuk zincir taşımacılığının geniş bir kapsama sahip olduğunu belirten TSE Kombine Taşımacılık Müdürü İlyas Emir, bunların ilaç, gıda, yaş meyve ve sebze, çiçek ve hijyenik belgeler olarak ayrıldığını kaydetti. Nitelikli, yalıtımlı, sıcaklık kontrollü araçlar için yapılan çalışmaları anlatan Emir, TSE’ye yapılan başvurular sonrasında araçlar için TİP testleri yapıldığını ve üreticilerin bundan sonra yetkilendirildiğini söyledi.